Fransızca Aktif Cümle, Pasif Cümle.. La Voix Active, La Voix Passive..

 Bu yayınımızda fransızcada pasif, edilgen çatılı cümleleri nasıl oluşturacağımızı ve bu konuyla ilgili bir kaç istisnai durumu anlatacağız.

Bildiğiniz üzere aktif cümlelerde eylemi gerçekleştiren öznedir ancak edilgen cümlelerde özne eyleme maruz kalır. Türkçede de olduğu gibi pasif forma dönüştereceğimiz aktif cümlenin hangi zamanda belirtildiğini bilmemiz gerekecek çünkü pasif forma dönüştürürkende dönüşüm sağlamaya çalıştığımız cümlenin mevcut zamanına göre işlem yapmak durumunda olacağız. Kısaca, '' Boyacı evi boyuyor'' şeklindeki şimdiki zaman cümlesini pasif hale getirirken ''Ev boyacı tarafından boyanacakmış'' demeyiz, ''Ev boyacı tarafından boyanıyor'' deriz. Örnek cümlelerle konumuzu detaylandırmaya başlayalım.


Aşama aşama hangi zamanda ifade edilmiş aktif cümle pasif hale dönüştürülürken  hangi işlemlerden geçer bunu ifade etmeye çalışalım.

- Le Présent:

Geniş zamanda pasif cümle oluştururken ''etre'' fiili yardımcı fiilimiz olacak ve asıl fiilimizi de participe passé şeklinde uyarlayacağız.

- L'enfant boit un verre de lait.  >> Çocuk bir bardak süt içiyor/içer.
 
* Eylemden etkilenen nedir?-  Bir bardak süt. Eylemi yapan? - Çocuk
 - Un verre de lait est bu par l'enfant. >> Bir bardak süt çocuk tarafından içiliyor/içilir.

''Par'' ilgecini pasif cümlede eylemi gerçekleştiren kişi, nesne, kavram herneyse onun öncesinde kullanıyoruz daha derine inmek gerekirse, ''tarafından'' anlamı kattığını düşünebiliriz.

Evet ne yaptık arkadaşlar? ''Etre'' filini geniş zamanda tekil 3. şahısta  çekimledik ve arkasından
''boire'' fiilinin participe passé formunu koyduk.. Eylem kim tarafından gerçekleştiriliyordu ? ''Par l'enfant'' *çocuk tarafından* dedik ve passif cümlemizi kurmuş olduk.

- La têmpete arrache les arbres. >> Fırtına ağaçları söküyor/söker.
- Les arbres sont arrachés par la têmpete. Ağaçlar fırtına tarafından sökülüyor/sökülür.

 Arracher fiilinin sonunda çoğulluk göstergesi olan bir ''s'' gördük bu da neyin nesidir diye afallamayalım korkulucak bir şey değil. Pasif cümlelerde eyleme maruz kalan nesne, kişi, kavramın cinsiyetini, tekil-çoğul durumunu esas fiilimizde accord yaparak ifade etmek durumundayız. tekil ve eril ise zaten bir şey yapmıyoruz.

* Bazı durumlarda pasif cümlede eyleme maruz bırakan bir nesne bir kişi olmayadabilir ve ''par'' ilgecini doğal olarak kullanmamıza ihtiyaç olmayabilir. Türkçede de olduğu gibi..

Bakınız:

- La pomme est mangée..
- Le lait est conservé à témperature constante.
- Une maison est construite..


- L'Imparfait:

L'enfant buvait un verre de thé. >> Çocuk bir bardak çay içiyordu.

Imparfait'de de yine ''etre'' yardımcı fiilimizi kullancağız ancak bu sefer geniş zamanda değilde ''Imparfait'' modunda çekimleyip ardından esas fiilimizin aynı şekilde participe passé'sini yerleştireceğiz.

- Un verre de thé était bu par l'enfant. >> Bir bardak çay çocuk tarafından içiliyordu.

- Mon ami mangeait une pomme.
- Une pomme était mangée par mon ami.

Cinsiyet,tekil çoğul uyumunun kazanılması için çoğul ve feminin bir kelimeden örnek verelim..

- Le tourbillon ruinait les maisons. >> Kasırga evleri yıkıyordu..
- Les maisons étaient ruinées par le tourbillon.. >> Evler kasırga tarafından yıkılıyordu..

Les maisons = Feminin & pluriel..


Le Passé Composé:

Geçmiş zamanda pasif cümle yaparken ise arkadaşlar yardımcı fiil olarak ''etre'' fiilini kullanacağız ancak bu sefer ''etre'' fiilinin passé composé zamanında hangi kişi zamirlerinde nasıl çekimlendiğini bilmemiz gerekecek. İlk defa duyuyorsanız endişelenmeyin bir kaç egzersiz ile zihninizde kalıcı bir yer bulabilir.Ardından ise yine temel fiilimizin participe passé formu.. Yani;


- Le jardinier a arrosé les fleurs. >> Bahçivan çiçekleri suladı
Ne sulandı? Çiçekler;
Les fleurs + .... etre fiilinin passé composé zamanında üçüncü çoğul şahısta çekimi nedir?
>> ont été <<
Eylem nedir sulamak.
- Les fleurs ont été arrosées par le jardinier. >> Çiçekler bahçivan tarafından sulandı.
Arroser fiilinde yaptığımız accord'u görüyoruz.

Les fleurs = Feminin&Pluriel.

- Orhan Pamuk a écrit un livre. >> Orhan Pamuk bir kitap yazdı.
- Un livre a été écrit par Orhan Pamuk. >> Orhan Pamuk tarafından bir kitap yazıldı.

* Etre fiilinin passé composé zamanındaki çekimlerini çok fazla gözünüzde büyütmeyin çünkü passif cümleler için çoğunlukla  3. tekil yada 3. çoğul çekimleri işimize yarıyor. '' a éte '' - '' ont été ''.. Aksi durum olursa da diğer halleri zor değil bu formüllere dayanarak yolunuzu bulabilirsiniz. Yayınlarımızda birçok kez gördüğünüz üzre arkadaşlar fransızcada cinsiyet uyumu tekil-çoğul uyumu heryerde karşımıza çıkıyor bu yüzden bunun mantığını da hazmetmek önemli.

Le Futur Simple:

Gelecek zamanda ise aynı şekilde ''etre'' fiili yardımcı fiilimiz olacak ancak bu kez futur simpledeki çekimiyle karşımıza çıkacak. Doğal olarak Futur Simple'i biliyor olmamız önemli. ''etre'' fiilimizin futur simple zamanında cümledeki zamire göre çekimini yerleştirdikten sonra yapacağımız iş değişmeyecek yine temel fiilimizin participe passé'sini kullancağız.

- L'enfant mangera une poire. >> Çocuk bir armut yiyecek.
- Une poire sera mangée par l'enfant >> Armut çocuk tarafından yenilecek.

Une poire > Tekil 3. şahıs..  Etre fiilinin bu zamirde çekimi >> Sera..

- Notre professeur revisera nos devoirs >> Hocamız ödevlerimizi kontrol edecek.
- Nos devoirs seront corrigés par notre professeur. >> Ödevlerimiz hocamız tarafından kontrol edilecek.

- La directrice fermera l'école. >> Müdür okulu kapatacak.
- L'école sera fermée par la directrice. >> Okul müdür tarafından kapatılacak.

Bir kaç zaman daha var ancak bu aşamada fazla yükleme olmaması adına eklemedim çok fazla karşımıza çıkmaz. Son olarak ise pasif cümlelerde ''Par'' ilgeci yerine ''de'' kullanmamız gereken bir kaç fiilimize değinelim..


Aimer, Connaitre, Adorer, Respecter, Apprécier, Détester, Estimer, Précéder, Entourrer,,

- Il est respecté de tous..
- Elle est aimée de tout le monde.

Sorularınıız yorum kısmında paylaşabilirsiniz..