Fransızca '' Le Subjonctif au Présent '' Konu Anlatımı

Subjonctif konusu özellikle Fransızca öğrenenler için genellikle kilitli bir kapı niteliğinde olmuş bir konudur. Kimine göre mantığını anlaması güç, kimine göre kullanım alanları, kimine göre ise dilbigisel kullanım biçimleri. Büyük ölçüde kavranmış, hazmedilmiş bir aşamaya gelindiğinde ise her frankofon adayının, Fransızcaya giden yollarda yaşadıkları evrelere bir göz attığında aslında çok fazla gözde büyüttüğünü, bu konunun aşılmaz bir konu olmadığına dair küçük tatlı bir pişmanlık hissi yaşadığını ya da yaşayacağını söylesek ne yalan söylemiş ne de iftira atmış oluruz. Unutmayın Fransızca kulvarında Subjonctif konusuna kadar geldiyseniz zaten başarmaya bir kaç adım kalmıştır, cesaretiniz, kendinize güveniniz sarsılmasın bu iş oluyor ve daha da iyi olacak. Şimdi ayağı yere basan, sağlam adımlarla sindire sindire küçük lokmalarla konumuza giriş yapalım. Umarım bizim kalemimiz yazımızın başında verdiğimiz örnekteki kilitli kapıyı açar.

➤ Öncelikle şunu ifade etmekte fayda var, ''Subjonctif''' bir zaman değildir. bir kiptir, moddur. Fransızca terimiyle ifade etmek gerekirse ''indicatif'' değildir. İlk olarak kelime manalarına bakacak olursak, Indicatif sözlüklerde gösterici, haber verici gibi sonuçlar verir. Indicatif dendiğinde aklımıza geçmiş zaman, gelecek zaman, şimdiki zaman vs gibi zamanlardan bahsetmiş oluruz. Subjonctif kelimesini sözlüklere yazdığımızda ise, dilek kipi gibi sadece ipucu veren ancak Fransızcada kullanımı söz konusu olduğunda tamamiyle kısır, fakir bir tanımdır. 

➤ Fransızca dilinde Subjonctif, bir istek, duygu, beklenti, zorunluluk, korku,yalvarış, endişe, şüphe, kesinliksizlik gibi his ve düşüncelere bağlı ifadelerde kullanılır. Farklı bir tanım olarak, Subjonctif, kalbinizi yönetmen, belirleyici, söz sahibi olarak atadığınız ifadelerde kullanılır. Hadisenin içinde başı çeken kalbiniz vardır bir de böyle düşünün. İlk maddede bahsettiğimiz Indicatif ise genelde beynininizin hakim olduğu, ruhsuz yada sıradan bir bilgilendirmenin var olduğu, daha mantıki durum ve ifadelerin idarecisidir. Bu safhadaki tanım kabaca bu konu üzerinde öngörü edinebilmeniz içindi elbetteki üç cümleyle ifadesi namümkündür.Usul usul kimseleri ürkütmeden formüllerimizle konuya girelim satır arası açıklamaları da dikkate alalım.

➤ Subjonctif kullanımında en elzem gereç ''que'' dür. Adım başı karşımıza çıkan ve girip çıktığı her yeri sebze pazarına çeviren ''que''. 

➤ Konumuzun mühendislik becerisi ve donanımı gerektiren kısmında ise, bir fiili Subjonctif forma dönüştürürken ne gibi işlemler yapıyoruz onlara bakalım. En nihayetinde bu aşamaya kadar çeşitli zamanlarda fiil çekimlemenin farklı farklı biçimlerini yaptığımızdan az da olsa el alışkanlığımız oluşmuştur.

Parler: Konuşmak. 

Şimdi aklınıza Presént (geniş zaman) konusunda 3. çoğul şahısta çekimini yaptığınız Parler fiilini hatırlayın. 

➮ Ils Parlent     bunu hatırladık. Hemen bu evreden sonra çekimli fiilimizin kök (radical) kısmını buradan alıyoruz 

Ils parl-ent   elimize aldığımız parça ''parl'' köküdür. Devamında ise şimdi vereceğimiz subjonctif 

eklerini, kişi zamirlerinin sırasına göre bu köke ilave edeceğiz.

- e

- es

- e

- ions

- iez

- ent

Ekler bu şekildedir. Şimdiyse Fransızcada pek yaygın olan ve kullanımında Subjonctif zorunluluğu olan ''Il faut que'' kalıbıyla örnek cümle oluşturalım.

- Il faut que je parl-e

- Il faut que tu parl-es

- Il faut qu'il parl-e

- Il faut que nous parl-ions

- Il faut que vous parl-iez

- Il faut qu'ils parl-ent

Bu örneklerle, konuşmalıyım/konuşmam lazım, Konuşmalısın/konuşman gerek, konuşmalı konuşması gerek gibi ifadeler çıkarmış olduk.

Düzenli fiillerde matematiksel kısım bu şekildedir arkadaşlar. Bir kaç örnek daha verelim;

Mettre: Koymak

Ils mett-ent    Kökünü aldık.

Je mett-e

Tu mett-es

Il mett-e

Nous mett-ions

Vous mett-iez

Ils mett-ent

Lire: Okumak

Ils lis-ent Kökünü alalım.

Je lis-e

Tu lis-es

Il lis-e

Nous lis-ions

Vous lis-iez

Ils lis-ent

Bu kısmın, fiil çekmekten bitap düşmüş Fransızca öğrenicileri için uyum sağlaması basit bir yer olarak farz ediyoruz ve bir solukta DÜZENSİZ FİİLLER'e geçiyoruz. Bu fiiller tıpkı yaşamımızdan da tanıdığımız ''olduğu gibi kabul edilip, olduğu gibi sevilen'' değiştirmeye çaba göstermediğimiz tiplerden.

Etre:                                    

que je sois

que tu sois

qu'il soit

que nous soyons

que vous soyez

qu'ils soient

Avoir: 

que j'aie

que tu aies

qu'il ait

que nous ayons

que vous ayez

qu'ils aient

Aller:

que j'aille

que tu ailles

qu'il aille

que nous allions

que vous alliez

qu'ils aillent

Faire: 

que je fasse

que tu fasses

qu'il fasse

que nous fassions

que vous fassiez

qu'ils fassent

Matematiksel kısımların da can alıcı aşamalarından bahsettiğimize göre şimdi biraz da mantık konuşalım. İyi ama nasıl, nerede ?? sorular silsilesine cevap olmaya çalışalım. 

Bir Fransızca kitabı der ki;

L'indicatif indique une realité objective. Le subjonctif exprime une attitude subjective:

Tercümesi: Indicatif nesnel bir gerçekliği belirtir. Subjonctif ise öznel bir davranışı, duruşu ifade eder. 

Buradan nesnel gerçeklik ve öznel hal hareket, davranış, duruş ifadelerini doğru yorumladığımızda amacımıza giden yolda pusulamız sapmamış demektir. 

➤ Beynimizde Fransızca arşivimizde küçük bir tarama yaptığımızda şu sonuca ulaşalım bir defa. Bizler işin bu raddesine kadar Fransızcada zamansal grammer konularını öğrendik. Geçmiş zaman ne zaman nasıl kullanıyoruz, gelecek zaman, emir kipleri, cümle dizilimleri, soru sormak, Etre/Avoir, feminin/masculin/pluriel uyumları vesaire.. Subjonctif konusunu bu saydıklarımızla karıştırmanız meselenin biraz içine dahil olduğumuzda imkansız hale gelecektir. Başka bir deyişle, artık Fransızcanın sefasını sürmeye adım atıyoruz, bu kısım bir lüks, öğrenilmesi zorunlu evet ancak bu zevki sefa aşaması olacaktır. Konumuza Subjonctif işlemi gerektiren fiilleri belirterek devam edelim ve Subjonctif nedir sorusunun cevabına bir adım daha yaklaşalım; 

Désirer: Arzu etmek, istemek
Souahiter: Dilemek, istemek
Avoir peur: Korkmak
Craindre: Kaygılanmak, korkmak
Vouloir: İstemek
Ordonner: Buyurmak, emretmek.
Exiger: İstemek, gerektirmek.
Supplier: Yalvarmak, rica etmek.
Falloir: Gerekmek [ Il faut que ]
Aimer:
Approuver
Attendre
Avoir envie
Défendre
Demander
Déplorer
Douter
S'étonner
Faire attention
Falloir
Importer
Interdire

Kabaca subjonctif modifikasyonu gerektiren bazı fiilleri yazdık. Dikkat edersiniz ki, bu fiillerde gördüğümüz anlamsal ifadeler, yazımızın başında da bahsettiğimiz gibi bir istek, kaygı, korku ya da zorunluluk anlamı içermektedir.

Üst kısımda köklerini ayırıp, formüle ettiğimiz ve  subjonctif oluşturduğumuz fiiller de işte tam bu ifadelerin ardından vücut bulacak.

Yani, 
[Subjonctif kullanımı gerektiren bir fiil +  Subjonctif işlemi yapılmış herhangi bir fiil]

Mesela;

- Konferansta Kravat takmam gerekiyor.   > Mettre la cravatte: Kravat takmak.

Falloir fiilinden kalıplaşmıs '' Il faut que'' kullanımı. Bu kullanım subjonctif gerektirir.

- Il faut que je mette une cravatte à la conférence.

[Subjonctif kullanımı isteyen bir kalıp veya fiil + Subjonctif işlemi yapılan bir fiil]

                       Il faut que                                +                    Mettre

> Il faut que tu mettes une cravatte.
> Il faut que vous mettiez une cravatte. gibi gibi..

Bu ifadeyi subjonctif ile kullanmam Allah yazgısı mı? tabiki de hayır. Sadece örnek olması hasebiyle bu şekilde kullandık öyle ki bir şeyi söylemenin birden fazla yolu vardır.

- Je dois mettre une cravatte à la conférence. 
- Konferansta kravat takmam lazım.

Bir diğer fiilimiz,

Vouloir: istemek.

Indicatif olarak bu fiili her yerde kullanırız. 

- Je veux travailler, 
- Je veux parler français,
- Je veux partir en France,
- Je veux reuissir à l'examen.
- Je veux acheter une nouvelle voiture..

gider de gider bu şekilde. Şimdi dört beş cümle kurduk ve basit ifadeler kullandık. Onu isterin, bunu isterim, şunu yapmayı istiyorum. Bir cümle yazalım şimdi ve onu Fransızcaya nasıl çeviririz bir kaç dakika sizler düşünün cevabına hemen bakmadan..

- Yarın bize gelmeni istiyorum.

Evet ? Subjonctif bilenleri tenzih ediyoruz lakin bilmeyenler bu cümleye nasıl Fransızca bir dönüşüm çıkarabilecek ?

Deneme  girişimlerini görelim ve zihinlerinize bir bakalım;

Je veux tu viens chez-nous demain  X
Je veux tu venir chez-nous demain  X

ve belkide kargacık-burgacık, çarpık kentleşme gibi niceleri.. İşte subjonctifi neden öğrenmemiz gerektiği burada aşikar durumda belli oluyor.

- JE VEUX QUE TU VIENNES CHEZ-NOUS DEMAIN.
- Su gibi arı ve temiz bir ifade > Yarın bize gelmeni istiyorum.

İşte size subjonctif kullanımını ve önemini vurgulayan temiz bir kesit.

Aimer fiilinden türeyen, [j'aimerais] istemek, rica etmek.

- J'aimerias que tu sois là.  > Etre fiili > sois..
- Orada olsan, orada olmanı istiyorum.

Craindre: Korkmak, kaygılanmak.

- Je crains qu'il soit reconnu coupable.  > Etre fiili > soit..
- Suçlu bulunmasından korkuyorum.

Douter:

- Je doute que Meral vienne avec nous. > Venir fiili > vienne
- Meral'in bizimle gelip gelmeyeceğinden kuşku duyuyorum.

Attendre: Beklemek, ummak anlamında.

- J'attends que tu soit là
- Orada olmanı umuyorum.

Teknik açıdan baktığımızda ilk kısım ile bir derdimiz olmuyor. Fiilimizi présent çeklimliyoruz.

Hemen hemen iskeletimizi kabaca oluşturduk arkadaşlar. Şimdi bazı detaylara değinelim.

➤ Subjonctif oluştururken,  birinci kisim ile ikinci kısım aynı kişi veya kişi zamiri olmamalı.

- Je veux que j'ailles à la banque. > Bankaya gitmek istemiyorum  X  yanlıştır.
- Je veux aller à la banque > Doğrusu bu şekildedir.

Il doute qu'il ....... gibi gibi..

➤ Subjonctif mi Indicatif mi şeklinde fiiller üzerinde ikilem yaşamamak adına bazı fiiller ve bazı istisnalardan bahsedelim;

Constater/Observer/Remarquer/Penser/Croire/Supposer/Imagine/Affirmer/Déclarer/Esperer

gibi fiiller ile karşılaşır bir karar veremezseniz eğer, bu fiillerde subjonctif özelliği yoktur.

- Je pense qu'il est malade.
- Hasta olduğunu düşünüyorum.

Neden ''Penser'' fiili subjonctif gerektirsin ki? Ne bir istek var ne bir şüphe var ne de korku, kaygı vesaire bu sadece bir düşünce.

- Je crois qu'il a la grippe.
- Onun grip olduğuna inanıyorum.

Bu da bir düşünce şeklidir inançlar düşünce yoluyla meydana gelmez mi?

⧪ Şimdi buraya dikkat!! Bu bahsettiğimiz fiilerin olumsuz formu [ la form negative ] söz konusu olduğunda ise yine subjonctif kullanımı gerekecektir. 

- Je ne pense pas qu'il soit malade.
- Hasta olduğunu düşünmüyorum.

- Je ne crois pas qu'il ait la grippe.  > Avoir fiili > ait
- Hasta olduğuna inanmıyorum. 

Çünkü işin içine şüphe, [incertitude] bir anlayış dahil olmuştur.

➤ Kesinlik söz konusuysa subjonctif kullanmayız.


             clair 
Il est     évident     que           >   qu'il va revenir.
             certain

➤ Probable ve Possible ifadelerine değinecek olursak, Probable, muhtemel, olası anlamına gelir ve netlik seviyesi ''Possible'' unsurundan daha fazladır. Bu yuzden, Probable ''Indicatif'' Possible ise,
''Subjonctif'' kullanımı gerektirir.

- Il est probable que Mehmet va participer à l'éxamen.

- Il est possible que Mehmet participe à l'éxamen.

➤ Subjonctif gerektiren belli başlı kullanımı sık olan söyleyiş, zaman ifadeleri, bağlaçlar gibi dil elemanlarından bahsedelim ve bu kullanımları harf birikintisi gibi hafzetmekten ziyade anlamlarını kavrayarak öğrenin bu size subjonctif indicatif ayrımı yapma hususunda kolaylık sağlar.

à condition que à moins que à supposer que afin que avant que bien que de crainte que

de façon que de peur que en admettant que encore que jusqu'à ce que malgré que non que

pour peu que pour que pourvu que quoique sans que si tant est que soit que… soit que…

Zamansal: avant que/ jusqu'à ce que/ en attendant que
Amaç: afin que/de sorte que/ pour que/ de peur que
Karşıtlık: bien que/ quoique/encore que
Koşul, şart: à moins que/ en admettant que/ à condition que/quoi que
Sonuç, yargı: de façon ( à ce) que


- Tu peux regarder la télévision à condition que tu finisses tes devoirs.
-  Ödevlerini bitirmek koşuluyla televizyon seyredebilirsin.

➤Bir de Le subjonctif dans les phrases indépendantes şeklinde bir subjonctif kullanımı vardır. Adından da anlayacağımız bir emir, istek, temenni tarzı herhangi bir sıralı, kurallı cümle olmaksızın hayret, ve ünlem suretiyle ortaya çıkan ifadelerdir. Genellikle ''que'' ile başlar ve subjonctif kullanılır.

- Qu'il sorte !
- Çıksın !

- Que l'année soit bonne pour vous.
- Sizler için iyi bir yıl olsun.

- Que tu viennes !
- Gelsen.

Bu yayınımızda Subjonctif kipinin geniş zaman [au présent] formunu ele aldık.Elbette ki diğer zamanlar ile de farklılık gösteren bir formu var.

Son olarak her yazımızın sonunda dile getirdiğimiz gibi, sürekli okumak, dinlemek Fransızcayla sıkı fıkı bir yaşam biçimi belirlemek bilgiyi daha fazla ve daha hızlı şekilde edinmemizi sağlar. Bu konuyla ilgili olarak onlarca madde, istisna, açıklamalar yaptık. Sakın ola ki tüm bunları harfi harfine bir yerlere not edip bu subjonctif, bu indicatif gibisinden ezber yöntemine gitmeyin. Dili fransızca olan metinlerle sıkı, dostane ilişkileriniz, siz farkınızda olmadan neyin subjonctif gerektirdiğini neyin gerektirmediğini zamanla zihnininize zerk edecektir.

Subjonctif Örnek Cümleler:

1) Je ne pense pas que ton assurance garantisse la prise en charge des enfants.
2) Imagine que nous  ayons les papiers nécessaires !
3) J'attends que vous  preniez une décision définitive.
4) Nous ne tolérerons pas qu'il fasse la moindre erreur de préparation
5) Je ne crois pas qu'il  réussisse son examen.
6) Il n'estime pas qu'il soit nécessaire de revoir notre proposition.
7) J'ignorais que nous devions le rencontrer.
8) Il n'est pas étonnant qu'il veuille repousser l'échéance.
9) Je ne pense pas que nous  soyons obligés de venir à la réunion.
10) A moins qu'il ne prenne les devants, je lui parlerai dès demain.


Sorularınızı yorum kısmında paylaşabilirsiniz.